ช้างเป็นสัตว์คู่บารมีของพระมหากษัตริย์ไทย ที่ดำรงอยู่คู่กับประเทศไทยมาเป็นเวลานาน ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย สยามประเทศเคยใช้ธงชาติเป็น รูปช้างเผือก ชาวไทยเชื่อกันว่าช้างเผือกเป็นสัตว์คู่บารมีของพระมหากษัตริย์ ช้างเผือกจึงได้รับการยกย่องเสมือนเจ้านายชั้นเจ้าฟ้า

ช้างเป็นผู้ปกป้องเอกราชแห่งชาติไทย นอกจากนี้ช้างยังมีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับวิถีชีวิต ประเพณี และศิลปวัฒนธรรมของคนไทยมาโดยตลอด

จากการสำรวจพื้นที่ในประเทศต่างๆ ทั่วโลก พบว่า ประเทศไทยเป็น 1 ใน 13 ประเทศ ที่ยังเป็นที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติของช้างเอเชีย หรือช้างป่า แต่เนื่องจากในปัจจุบันมีการล่าช้างป่า เพื่อการค้าและแอบอ้างสวมรอยตั๋วรูปพรรณเป็นช้างบ้านมากขึ้น ทำให้จำนวนช้างป่าที่พบในประเทศ เหลือประมาณ 3,000 ตัว 

ด้วยเหตุที่ช้างเป็นสัตว์ที่คนไทยทั้งชาติให้ความสำคัญเสมอ ดังนั้น รัฐบาลจึงกำหนดให้ช้างเผือกเป็นสัตว์สัญลักษณ์ของชาติ โดยกำหนดให้ทุกวันที่ 13 มี.ค. ของทุกปีเป็นวันช้างไทย

วันช้างไทย เริ่มจากคณะอนุกรรมการประสานงานการอนุรักษ์ช้างไทย ซึ่งเป็นหน่วยงานประสานงาน องค์การภาครัฐและเอกชนที่ทำงานเกี่ยวกับการอนุรักษ์ช้างไทยคณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติ สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี เนื่องจากเล็งเห็นว่าหากมีการสถาปนาวันช้างไทยขึ้น จะช่วยให้ประชาชนคนไทย หันมาสนใจช้าง รักช้าง หวงแหนช้าง ตลอดจนให้ความสำคัญต่อการให้ความช่วยเหลืออนุรักษ์ช้างมากขึ้น

คณะอนุกรรมการจึงได้พิจารณาหาวันที่เหมาะสม ซึ่งครั้งแรกได้พิจารณาเอาวันที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทำยุทธหัตถี มีชัยชนะเหนือพระมหาอุปราชา แต่วันดังกล่าวใช้เป็นวันกองทัพไทยไปแล้ว จึงได้พิจารณาวันอื่น 

ต่อมาเห็นว่าวันที่ 13 มี.ค. ซึ่งเป็นวันที่คณะกรรมการคัดเลือกสัตว์ประจำชาติ มีมติให้ช้างเผือกเป็นสัญลักษณ์ของประเทศไทยนั้นมีความเหมาะสม จึงนำเสนอมติตามลำดับขั้นเข้าสู่คณะรัฐมนตรี โดยได้รับการสนับสนุนจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ์อีกทางหนึ่ง 

จนนำไปสู่การออกเป็นมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 26 พ.ค. 2541 เห็นชอบให้ วันที่ 13 มี.ค.ของทุกปี เป็นวันช้างไทย และได้ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีลงในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 29 พ.ค. 2541

สำหรับวันช้างไทยปีนี้ มีหลายหน่วยงานที่จัดกิจกรรมขึ้นเพื่อรณรงค์ให้เห็นถึงความสำคัญของช้างไทย อาทิ กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่า และพันธุ์พืช จัดกิจกรรมนำเสนอสถานการณ์และวิถีชีวิตของช้างไทย เพื่อกระตุ้นให้ประชาชนเข้าใจและเกิดจิตสำนึกด้านการอนุรักษ์ช้างมากขึ้น

สถาบันคชบาลแห่งชาติ ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทยจ.ลำปาง ทำพิธีทางศาสนา พิธีฮ้องขวัญช้าง และให้ช้างกว่า 60 เชือก กินอาหารสะโตกใหญ่ที่สุด และมูลนิธิสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ มีการจัดงานเสวนา และกิจกรรมให้ความรู้เกี่ยวกับช้างไทย จากองค์กรต่างๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน

กรมการท่องเที่ยว กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา ก็มีกิจกรรมเกี่ยวกับการรักช้างเช่นกัน ทั้ง 4 ภูมิภาค