เชียงแสนเป็นเมืองโบราณ   ผังเมืองเป็นรูปสี่เหลื่ยมด้านไม่เท่า   ด้านตะวันออกจรดแม่น้ำโขง  ด้านเหนือมีแนวกำแพงเมืองยาว  ๙๕๐  เมตร   ด้านตะวันตกมีแนวกำแพงเมืองยาว  ๒๔๕๐ เมตร     ด้านใต้   มีแนวกำแพงเมืองยาว   ๘๕๐ เมตร

ตามตำนานเมืองสุวรรณโคมคำ  ตำนานสิงหนวัติกุมาร   และตำนานเมืองหิรัญนครเงินยาง  กล่าวว่า    พญาแสนภู   ทรงสร้างเมืองเชียงแสน   มีกำแพงเมืองสี่ด้าน   มีประตูเมือง  ๑๑   ประตู

กำแพงเมืองด้านทิศตะวันออก ซึ่งถูกแม่น้ำโขงกัดเซาะพังทหลายลง  มีประตูเมือง   ๖  ประตู   คือ

ประตูรั้วปีก  ๑

ประตูท่าอ้อย  ๑

ประตูท่าสุกัม  ๑

ประตูท่าหลวง  ๑

ประตูท่าเสาดิน  ๑

ประตูท่าคาว  ๑

ด้านทิศเหนือ   ประตูยางเิทิง  ๑

ด้่้านทิศตะวันตก  ประตูหนองมุด   ๑

ด้านทิศตะวันใต้  ประตูเชียงแสน   ๑

ประตู   ....๑

ประตู....๑

ประตู....๑

จากการขุดค้นทางโบราณคดีพบว่า  พญาแสนภู  ทรงสถาปนาามืองเชียงแสนทับเมืองเก่า  หรือเวียงเก่า  อาจเป็นเมืองหิรัญนครเงินยาง   ในพ.ศ.๑๘๗๑  เพื่อใช้เป็นเมืองหน้าด่านป้องกันข้าศึกที่จะมาทาางเหนือ    และเพื่อควบคุมบ้านเมืองล้านนาตอนบน    สมัยนี้   เชียงแสนเป็นศูนย์กลางการเมืองและการปกครอง   และศูนย์กลางการเผยแพร่พระพุทธศาสนาของล้านนา  

ตั้งแต่่  พ.ศ.  ๒๑๐๑  เป็นต้นมา   ล้านนาตกอยู่ใต้อำนาจของม่าน   หรือพม่า   พม่ายกเมืองเชียงแสนขึ้นเป็นมณฑลหนึ่งของพม่ามีเมืองที่อยู่ใต้การปกครอง  คือ   เชียงราย  แพร่   น่าน  ลำปกาง   ฝาง  เป็นต้น     พม่ายกเมีองเชียงแสนเทียบเท่าเมืองเชียงใหม่  เพราะสมัยนั้น  เชียงแสนเป็นเมืองศูนย์กลางการค้าระหว่างประเทศ  คือ  ระหว่าง จีน  ล้านนา  และไทย

ในสมัยพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก   พ.ศ.๒๓๔๗  ทรงโปรดเกล้าให้กรมหลวงเทพหริรักษ์   พระยายมราาช   และพระยากาวิละ   ยกทัพไปชิงเอาเมืองเชียงแสนจากพม่า  ต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็๋จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว    พระองค์โปรดเกล้าให้ เจ้าอินทวิไชย  เจ้าเมืองลำพูน  ไปฟื้นฟูเมืองเชียงแสน   ปัจจุบันมีชาวเมืองเชียงแสนไปอยู่ที่อำเภอเสาไห้  จังหวัดสระบุรี

เมืองเชียงแสนถูกยุบเป็นส่วนหนึ่งของม,ฑลพายัพ  และถูกยุบเป็นกิ่งอำเภอแกสนหลวง   และในปี่ พ.ศ.  ๒๕๐๐  จึงถูกยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอเชียงแสน   จังหวัดเชียงราย