นายวิจิตร ชินาลัย สมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ผู้อำนวยการโครงการขุดค้นทางโบราณคดีเพื่อหาหลักฐานทางประวัติศาสตร์พระสถูปที่เชื่อว่าบรรจุพระบรมอัฐิของสมเด็จพระเจ้าอุทุมพร ณ สุสานล้านช้าง อมรปุระ เมืองมัณฑะเลย์ ประเทศพม่า กล่าวว่าจากที่ทางรัฐบาลท้องถิ่นมัณฑะเลย์ จะทำการพัฒนาพื้นที่สุสานล้านช้าง ซึ่งมีองค์พระสถูปที่เชื่อได้ว่าเป็นที่บรรจุพระบรมอัฐิของพระเจ้าอุทุมพร พระมหากษัตริย์ในสมัยกรุงศรีอยุธยา โดยทางรัฐบาลไทยขอให้ทางรัฐบาลพม่าชะลอ การรื้อถอนบริเวณพระสถูปนี้ไว้ก่อน เพื่อขุดค้นหาหลักฐาน โดยมีกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) กระทรวงการต่างประเทศ (กต.) สถาปนิกสยามฯ ได้ร่วมกันจัดตั้งคณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจริงในเรื่องนี้

ล่าสุด กต.ของไทยได้แจ้งมาที่ตนว่ารัฐบาลพม่าได้อนุมัติให้ทางไทยเข้าไปดำเนินการ ดังกล่าวได้แล้วโดยคณะทำงานโครงการขุดค้นฯ กว่า 20 คน ประกอบไปด้วย นักโบราณคดี นักประวัติศาสตร์ สถาปัตยกรรมและอาสาสมัคร จะลงพื้นที่สถูปในวันที่ 16 กุมภาพันธ์นี้ ร่วมกับนักโบราณคดีพม่าหน่วยงานราชการมัณฑะเลย์ ร่วมกันขุดค้นและเก็บข้อมูลหลักฐานอื่นๆ เพื่อนำส่งรัฐบาลไทยและพม่า ใช้ระยะเวลาดำเนินการ 1 เดือน

นายวิจิตร กล่าวอีกว่า ในวันที่ 20 ก.พ. คณะทำงานของไทยร่วมกับผู้ว่าการรัฐมัณฑะเลย์ทำพิธีทางศาสนาก่อนโดยเชิญ พระเถระไทยและอมรปุระฝ่ายละ 2 รูปเป็นประธานสงฆ์พิธีร่วมหลังจากทำพิธีเสร็จแล้วจึงเริ่มทำการรื้ออิฐก้อนแรกขององค์สถูปนี้เพื่อที่ขุดค้นด้านในสถูป ว่ามีความเกี่ยวโยงกับพระเจ้าอุทุมพรหรือไม่ อย่างไรก็ตาม หลักฐานในพงศาวดารระบุชัด พระเจ้าอุทุมพรเสด็จสวรรคต และพระเจ้าผดุงได้จัดพิธีถวายพระเพลิงอย่างสมพระเกีรยติและบรรจุพระบรมอัฐิไว้ที่สุสานล้านช้าง ซึ่งเป็นสุสานหลวงตั้งแต่สมัยอังวะฝังศพของคนชั้นสูง หรือเจ้านายที่เป็นชาวต่างชาติ ดังนั้นพระเจ้าอุทุมพรก็ถือว่าเป็นชาวต่างชาติ และทางพม่าก็นับถือพระองค์เป็นขัตติยวงศ์พระมหากษัตริย์ ไม่ใช่เชลย 

นายวิจิตร กล่าวต่อไปว่า พื้นที่สุสานล้านช้างนั้นกว้าง แบ่งออกเป็น 4 โซนของแต่ละศาสนา คริสต์ อิสลาม พุทธ และโซนที่เป็นเจ้านายต่างชาติเมื่อรัฐมัณฑะเลย์ให้สัมปทานที่ดินทั้งหมด เพื่อพัฒนาเมืองใหม่ ดังนั้นการที่จะไปอนุรักษ์นั้นอนุรักษ์ไม่ได้ ปฏิสังขรณ์ยังไม่ได้เสียด้วยซ้ำไป เพราะถึงอย่างไรเขาก็ต้องรื้อ และหากขุดค้นด้านในแล้วไม่มีหลักฐาน เช่น จารึกและอื่นๆ ทางโครงการจะสร้างอนุสรณ์สถานไว้ใกล้กับสุสานล้านช้างเพื่อระลึกถึงพระองค์ ท่านเสด็จฯ มาประทับกระทั่งสวรรคตได้รับการบรรจุพระบรมอัฐิอยู่ที่สุสานแห่งนี้ดีกว่า ทางการไทยจะไปขอซื้อที่ดินเดิมซึ่งเป็นของเอกชนไปแล้ว.


http://www.thairath.co.th/content/edu/326671