อังกฤษที่ด่านสิงขร

ด่านสิงขร   หรือที่ลางสมัยเรียกว่า   เมืองสิงขรนั้น   อยู่ที่ราบสูงบนแนวภูเขาเขตแดนด้านาตะวันตก  (เทนเนสเซอริม)   ระหว่างทางไปเมืองตะนาศรี   และเมืองประจวบคิรีขันธ์   สมัยใดเมืองตะนาวศรีเป็นของไทย   ด่านสิงขรก็เป็นเมือง   เมื่อเมืองตะนาวศรีเป็นของพม่า   เมืองสิงขรก็เป็นด่าน   จึงเป็นทั้งเมืองและด่านรักษาเส้นทางสำคัญทางหนึ่ง   เมื่อพม่าเข้าตีกรุงศรีอยุธยาครั้งหลัง   ก็เข้าเดินทัพสู้รบกับไทยตามเส้นทางสายนี้   มีข้อความปราฏในฟงศาวดารว่า  "ให้พระยายมราชเป็นทัพหน้าคุมพลคนสองหมื่น   ให้พระยาธรรมาถืออาณาสิทธิ์   เป็นแม่ทัพคุมพลสามพัน   ยกเพิ่มเติมไปตั้ง   ณ  เมืองกกุยบุรี   พม่ายกขึ้นมาตีทัพพระยายมราช   ณ  แก่งตุ่มแตก   แล้วจกแยกไปตีกองปลัดชู    ซึ่งตังอยู่วตำบลอ่าวขาวริมทะเล    พระยาธรรมาจะยกไปช่วยพระยายมราชก็ไม่ทัน"   อ่าวขาวริมทะเลที่ว่านี้   เข้าใจว่าที่สถานีคั่นกะได   ซึ่งเป็นท่าเรือทะเลหน้าใน   และเป็นต้นทางที่จะลงเรือที่เมืองกุยบุรีอีกแห่งหนึ่ง

เมื่อเมืองทวาย   เมืองมะริด  เมืองตะนาวศรี   หลุดมือจากไทยไปแล้ว   ด่านสิงขรก็ยังเป็นพระราชอาณาเขตของไทย   เป็นเขตทิศตะวันตกของเมื้องประจวบคิรีขันธ์   ถึง   พ.ศ.  ๒๔๑๐   ปีสวรรคตรัชกาลที่   ๔   ผู้สำเร็จราชการอินเดียของอังกฤษได้ทำสัญญากับเจ้าพระยาสุริยวงศ์   ที่สมุหพระกลาโหม  ผู้แทนฝ่ายไทย   กำหนดเส้นเขตแดนระหว่างประเทศไทย   วกับมณฑลตะนาวศรี   ของอังกฤษ   คือเขตเมืองทวาย   เมืองมะริด   เมืองตะนาวศรี   สัญญา  ลงวันที่   ๘  กุมภาพันธ์   และให้สัตยาบันเมื่อวันที่   ๘   กรกฏฎาคม  ปีรุ่งขึ้น

อังกฤษจึงจัดนายทหารชั้นนายร้อยโท   เข้ามาปักปันเขตแดนในปีนั้น   ซึ่งกล่าวได้ว่าเข้ามาเป็นผู้สำรวจปันแดนให้เรา  ฝ่ายไทยกล่าวเฉพาะด้านจังหวัดประจวบคีรีขันธ์   เท่าที่มีหลักฐานเหลือปรากฏอยู่   ปลัดเมืองเป็นหัวหน้าออกไปดู    แต่ไม่รู้การแผนที่   และพูดกันไม่รู้เรื่อง   ฉะนั้นการที่ไปด้วย   ก็เป็นเพียงให้ความสะดวกแก่ฝ่ายอังกฤษที่จะจดจะทำ   ตลอดจนการพิทักษ์รักษาและจัดหาพาหนะให้   ปรากฏผลเฉพาะทางด้านอำเภอเกาะหลัก   ได้ร่นเส้นพรมแดนเดิมเลื่อนเข้ามาคิดเป็นทางเดินด้วยเท้า   ๕  วัน  มีระยะทางถึง   ๒๖๐๐  เส้น   คือเดินจากเกาะหลักที่ตั้งศาลากลางจังหวัดประจวบคีรีขันธ์   ถึงเชิงเขา   ๔๐๐  เส้น   จากทุ่งมะตูมขึ้นเขา   ๑๐๐  เส้น    ก็ถึงเขตแดนใหม่ที่อังกฤษปักให้   (ทำไมไทยมันโงนัก)   นับจากเขตแดนใหม่เดินลงไจกเขาถึงห้วยตาจีน   ๒๐๐  เส้น  พักแรมจากห้วยตาจีนทาง   ๔๐๐  เส้น  ถึงโป่งไผ่   จากโป่งไผ่ทาง   ๔๐๐   เส้น  ถึงท่าพริก  อยู่ริมน้ำลำแพน   พักแรมจากท่าพริกทาง  ๔๐๐   เส้น  ถึงหลักพัน   จากหลักพันถึงทุ่งหนองบัวริมแม่น้ำมะริด  พักแรม  จากทุ่งหนองบัว  ทาง   ๔๐๐  เส้น   ถึงแก่งตูมที่พระราชพงศาวดารเรียกว่าแก่งตุ่ม  พักแรมจากแก่งตุ่มทาง  ๘๐๐  เส้น  ถึงแดนน้อยช่องด่านสิงขร  เขตเดิม   ขอให้ท่านได้สังเกตว่า  ชื่อเหล่านี้เป็นไทย   พลเมืองเป็นไทย   กระทั่งเมืองมะริด  เมืองตะนาวศรี   ไม่ใช่พม่าเลย

***ไทยนี่  เป็นเบี้ยไล่อังกฤษ   และใช้คนไม่มีความรู้แผนที่ไปทำปักเขตแดนร่วมกับอังกฤษ  อังกฤษก็ไม่ซื่อ   ไทยจึงเสียค่าโง่มากมาย   (ปติ   ตันขุนทด   -  คอมเม้นท์)

(พงศาวดารชาติไทย  เล่ม  ๑   ฉบับของโรงพิมพ์ประจักษ์วิทยา)