***พระเจ้าอู่ทองคือใคร***

๑.   พระราชพงศาวดารกรุงเก่าฉบับหมอบรัดเลย์   บรรยายว่า......

พระเจ้าอู่ทองเป็นพระราชโอรสพระเจ้าศิริไชยเชียงแสน   ผู้สร้างเมืองเทพย์นคร  มีข้อความคือ  

"จึ่งพระเจ้าอู่ทองราชโอรส   ก็เสด็จเถลิงถวัลย์ราชมไหศวรรย์แทนสมเด็จพระบรมราชบิดา    จึงให้กระทำการฌาปนกิจถวายพระเพลิงพระบรมศพเสร็จแล้ว  พระองค์ดำรงราชอาณาจักรอยู่   ณ   เมืองเทพย์นครนั้นได้หกพรรษา   พระราชหฤทัยประสงค์จะส่ร้างพระนครใหม่   จึงดำรัสใช้ขุนตำรวจให้ไปเที่ยวแสวงหาที่จะตั้งพระนคร   ลงมาโดยทักษิณทิศ    ถึงประเทศที่หนองโสน   กอปรด้วยพรรณมัจฉาชาติครบบริบูรณ์   จึงกลับขึ้นไปกราบทูลพระกรุณาให้ทรงทราบ   สมเด็จพระเจ้าอู่ทองก็เสด็จกรีธาพลพลากรโยธาประชาราษฎรทั้งปวงลงมายังประเทศที่นั้น   ให้ตั้งพระตำหนักที่ประทับพลับพลาไชย   ณ   ตำบลเวียงเหล็ก   ให้จับการทุบปราบที่อันจะตั้งเมือง   แลการทำอิฐเผาปูน   ซึ่งก่อกำแพงพระนครนั้น"

๒.   หลักฐานที่กล่าวถึงที่มาของพระเจ้าอู่ทองนั้น   มีเนื้อความแตกต่างกัน

@    พระเจ้าอู่ทองมาจากทางเหนือ

พระราชพงศาวดารสังเขป   ของสมเด็จฯกรมพระปรมานุชิตชิโนรส   จุลยทธการวงศ์    พงศาวดารกรุงศรีอยุธยา  ของสมเด็จพระวันรัตน์   พงศาวดารโยนก   ของพระยาประชากิจกรจักร์   พงศาวดารเหนือ   และจดหมายเหตุลาลูแบร์   กล่าวตรงกันว่า   พระเจ้าอู่ทองมาจากสายสกุลทางเชียงแสน   แล้วอพยพลงมาถึงกำแพงเพชร   จากกำแพงเพชรจึงได้อพยพมายังหนองโสน

@    พระเจ้าอู่ทองมาจากเมืองเพชรบุรี

พงศารวดารฉบับวันวลิต  พ.ศ.  ๒๑๘๒   และคำให้การชาวกรุงเก่า   กล่าวถึงการอพยพของบรรพบุรุษของพระเจ้าอู่ทอง   จากที่อื่นแล้วมาตั้งเมืองอยู่ที่เพชรบุรี   และในที่สุด็ย้ายมาที่หนองโสน   ซึ่งเป็นที่ตั้งของกรุงศรีอยุธยานั่นเอง

@    พระเจ้าอู่ทองมาจากละโว้  หรือลพบุรี

หลักฐานที่กล่าวถึงเรื่องนี้   คือ  ชินกาลมาลีปกกรณ์   และพระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา

@    พระเจ้าอู่ทองมาจากเมืองอู่ทอง

สมเด็จฯ  กรมพระยาดำรงราชานุภาพ   ทรงกล่าวในเรื่อง   เมืองอู่ทอง   ที่ตีพิมพ์อยู่ในหนังสือนิทานโบราณคดี   และครั้งที่เสด็จไปทรงบรรยายเรื่อง   พงศาวดารสยาม   ที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย     เมื่อวันที่   ๒๘  มิถุนายน  พ.ศ.  ๒๔๖๗  ว่า   พระเจ้าอู่ทองเป็นบุตรของโชฎึกเศรษฐี  และเป็นบุตรเขยของเจ้าเมืองอู่ทอง  เมื่อพระชนมายุ  ๓๐  พรรษา  จึงได้ขึ้นครองที่เมืองอู่ทอง   เมื่อปี  พ.ศ.  ๑๘๘๗       พระองค์ปกครองเมืองอู่ทองได้   ๓  ปี  ก็เกิดอหิวาตกโรคในเมือง   พระองค์จึงอพยพมาสร้างกรุงศรีอยุธยา  ท่าน้ำที่พระองค์พาผู้คนข้ามแม่น้ำสุพรรณบุรีมานั้น  ในทุกวันนี้   ที่ตรงนั้นยังเรียกกันว่าท้าวอู่ทอง

*** จากการศึกษาเอกสารต่าง ๆ  อาจสรุปได้ว่าเมื่อพระเจ้าอู่ทองทรงสถาปนากรุงศรีอยุธยาให้เป็นศูนย์กลางอำนาจทางการมือง  สังคม  เศรษฐกิจ  และแนวความเชื่อแห่งใหม่   ขึ้นในเขตที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา   แล้วศูนย์กลางแห่งนี้ได้กลายเป็นฐานอำนาจสำคัญที่ทำให้ราชอาณาจักรอยุธยา  เป็นอาณาจักรที่มีบทบาทสำคัญในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้สืบต่อมาอีกนาน   ด้วยการรวมเมืองในเขตที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา   ได้แก่เมืองละโว้   ซึ่งเคยเป็นศูย์กลางอำนาจการปกครองในบริเวณนี้มาก่อน  และเมืองสำคัญ ๆ อื่น ๆ  เช่นเมืองสุพรรณบุรี  เข้ามาไว้ภายใต้ศูนย์กลางแห่งเดียวกัน  คือกรุงศรีอยุธยาได้

ปัจจัยที่เอื้ออำนวยต่อการสถาปนาอาณาจักรอยุธยา    คือปัจจัยทางด้านภูมิศาสตร์  ที่มีความอุดมสมบูรณ์   และเอื้ออำนวยทางการค้า   ทำให้บริเวณนสี้กลายเป็นบริเวณที่มีการตั้งชุมชนเป็นเมืองที่หนาแน่น   ชุมชนที่สำคัญคือชุมชนที่ใช้ภาษาไทยเป็นสื่อกลาง  กับชุมชนจีน  ที่เข้ามาเนื่องจากการค้าขายทางทะเล 

อีกประการหนึ่งคือ  เป็นบริเวณที่มีการคมนาคมสะดวกทางน้ำ   เดินทางเข้าออกได้สะดวก   ทำให้บริเวณานี้เป็นบริเวณที่มีความหลายหลากทางด้านวัฒนธรรม   ความเชื่อ  ทั้งพื้นเมือง  พุทธ  ฮินดู   ที่เผยแพร่อยู่ในบริเวณนี้   กลายเป็นแนวความเชื่อหลัก   ที่พระเจ้าอู่ทองใช้ในการสถาปนาอำนาจกรุงศรีอยุธยา   ให้เป็นศูนย์กลางแห่งอำนาจ

 (กรมวิชาการ     กระทรวงศึกษาธิการ   ประวัติศาสตร์ไทยจะเรียนจะสอนกันอย่างไร   โรงพิมพ์การศาสนา   ๒๕๔๓ )

(น  ณ  ปากน้ำ    ศิลปกรรมแห่งอาณาจักรศรีอยุธยา   ต้นอ้อ แกรมมี   ๒๕๔๐)