webmaster@iseehistory.com
คราวก่อนได้แนะนำภาพยนตร์สารคดีกึ่งดรามาเรื่อง Hannibal จาก BBC โดยมีการพาดพิงถึงภาพยนตร์ในเวอร์ชันที่ Victor Mature รับบทเป็นฮันนิบาลไว้นิดหน่อย คราวนี้ขอใช้สิทธิพาดพิงในการนำเสนอภาพยนตร์ดังกล่าวติดต่อกันไปเลยนะครับ ภาพยนตร์ในวันนี้ ที่จริงเป็นภาพยนตร์อิตาเลียน เขียนเป็นภาษาของเขาว่า Annibale ซึ่งในบทความนี้จะขอเรียกเป็นภาษาอังกฤษที่เราคุ้นกันว่า Hannibal โดยอนุโลมนะครับ เริ่มฉายในปี 1959 (พ.ศ.2502) และเริ่มฉายในอเมริกาในปีถัดมา
การดำเนินเรื่องมีทั้งส่วนที่มาจากประวัติศาสตร์จริงและที่แต่งเติมเรื่องรักสามเส้าขึ้นมา เริ่มเรื่องในราวปี 218 ก่อนคริสตกาล (พ.ศ.326) เมื่อสภาแห่งกรุงโรมอภิปรายกันเรื่องที่ฮันนิบาลกำลังกรีฑาทัพข้ามเทือกเขาแอลป์มา โดยมีความหวังแต่เพียงริบหรี่ว่าชนเผ่าในบริเวณนั้นที่เป็นพันธมิตรจะช่วยสกัดไว้ได้ แล้วภาพยนตร์ตัดมาที่กองทัพคาร์เธจ (หรือคาร์ธาจิเนียนตามไวยากรณ์อังกฤษ) ของฮันนิบาลกำลังข้ามภูเขากันอย่างยากลำบาก เนื่องจากภูมิประเทศที่ทุรกันดารและมีหิมะปกคลุมตลอด ฉากนี้กินเวลาในภาพยนตร์ไปหลายนาที โดยมีไพร่พลร่วงหล่นลงสู่พื้นอยู่เป็นระยะๆ ใครช่างสังเกตลองนับดูเอาเองนะครับว่าตกลงไปทั้งหมดกี่คน แต่คงไม่ถามเป็นปัญหาชิงรางวัลหรอกนะครับ ตามประวัติศาสตร์ระบุว่ามีคนข้ามไปได้ไม่ถึงครึ่งจากตอนแรกที่มีอยู่ราว 4-5 หมื่นคนด้วยกัน ยังโชคดีอยู่บ้างที่ชนเผ่าที่โรมันหวังว่าจะช่วยสกัดกั้นกองทัพคาร์เธจได้ยอมจำนน เมื่อกองทัพข้ามเขามาได้สำเร็จ ก็มีทาสคนหนึ่งเข้ามาขอพบฮันนิบาลเพื่อชี้แจ้งข่าวให้ฮันนิบาลไปจับผู้ที่จะเป็นตัวประกันสำคัญ 2 คน คือ Quintilius และ Sylvia บุตรชายและหลานสาวของวุฒิสมาชิก Fabius Maximus แห่งกรุงโรม ฮันนิบาลจับตัวทั้งสองและบริวารไว้ได้ โดยไม่ได้กระทำการเลวร้ายใดๆ โดยเฉพาะกับซิลเวีย ที่เขาได้พาไปดูค่ายทหารอย่างเป็นมิตร และได้ปล่อยตัวทั้งหมดในวันรุ่งขึ้น
กองทัพช้างของคาร์เธจปะทะกับกองทัพโรมัน
เมื่อกลับถึงกรุงโรม ซิลเวียพยายามบอกเฟเบียสและควินทิเลียสว่าฮันนิบาลรักสันติภาพและต้องการการเจรจา สร้างความไม่พอใจให้กับสองพ่อลูกอยู่ไม่น้อย จากนั้น กองทัพของโรมันและคาร์เธจได้สู้รบกันสองครั้งที่ ทริเบียและไทรซีมีน แต่กองทัพโรมันไม่สามารถต้านทานกองทัพช้างของคาร์เธจได้ พ่ายแพ้ยับเยินไปทั้งสองครั้ง ฮันนิบาลซึ่งเจ็บตาข้างหนึ่งจนบอดไปในที่สุด ได้ให้คนลอบนำแหวนไปให้ซิลเวียเพื่อนัดพบกัน ซิลเวียนำแหวนไปให้ควินทิเลียสดูด้วยความเข้าใจว่าฮันนิบาลต้องการเจรจา แต่ควินทิเลียสไม่เชื่อและไม่พอใจ ซิลเวียลอบไปพบกับฮันนิบาลจนได้ โดยมีควินทิเลียสพาพวกแอบตามไปลอบทำร้ายฮันนิบาล แต่ไม่สำเร็จ ฮันนิบาลแม้จะโกรธเพราะคิดว่าซิลเวียสมคบกับควินทิเลียส แต่ก็ยอมปล่อยตัวทั้งหมดกลับไปยังโรมอีกครั้ง
ซิลเวียกับฮันนิบาล
ต่อมาซิลเวียได้หนีออกมาพบฮันนิบาลเพื่อปรับความเข้าใจกัน คราวนี้ฮันนิบาลรบเธอเข้ามาอยู่ในที่พักในกองทัพ สร้างความไม่พอใจให้กับบรรดาขุนพลคาร์เธจที่คิดว่าเธอเป็นต้นเหตุให้ฮันนิบาลไม่ยอมยกทัพเข้าโจมตีกรุงโรม วันหนึ่งขุนพลคาร์เธจผู้หนึ่งได้แอบปล่อยฝูงช้างออกมาโดยหวังจะให้พวกมันไปทำร้ายซิลเวีย แต่ฮันนิบาลมาช่วยไว้ได้เสียก่อน ต่อมากรุงโรมได้จัดกองทัพใหญ่มารบกับฮันนิบาลอีกครั้งที่ Cannae (ในเรื่องนี้ออกเสียงว่า "คันเน่" แต่ในเวอร์ชันของ BBC ออกเสียงว่า "คาไนน์" เป็นการรบในปี 216 ก่อนคริสตกาล หรือราว พ.ศ.328) แต่ได้เกิดความผิดพลาดตั้งแต่เริ่มแรกเมื่อมีการแต่งตั้งแม่ทัพสองคนที่ไม่ถูกกันอย่างมากมาคุมทัพ คืออะบิเลียส และฟาโร (Varro) ฟาโรได้เลือกที่จะยกพลข้ามแม่น้ำไปรบกับฮันนิบาลท่ามกลางเสียงคัดค้านจากอะบิเลียสว่าไม่ควรรบโดยมีแม่น้ำอยู่เบื้อหลัง แต่ฟาโรไม่ฟัง ผลคือกองทหารราบโรมันถูกล่อเข้าไปในพื้นที่สังหารที่ฮันนิบาลเตรียมกองทัพไว้กระหนาบตีสองด้านพร้อมกัน เมื่อกองทัพม้าของอะบิเลียสจะเข้าไปช่วย ก็ถูกซุ่มตีกระหนาบสองข้างแบบเดียวกัน เมื่อสู้ไม่ได้พยายามจะถอยกลับก็ติดแม่น้ำ ข้ามไปไม่ทัน สูญเสียกำลังพลไปเกือบหมด รวมถึง ควินทิเลียส บุตรของเฟเบียสที่ร่วมไปในกองทัพด้วยก็ตายในระหว่างการข้ามแม่น้ำหนีนั่นเอง
ฮันนิบาลอธิบายแผนการรบโดยใช้ดาบแทนแม่น้ำและจอกดื่มไวน์แทนกองทหาร
ฉากการรบใหญ่ที่ Cannae
ระหว่างที่กองทัพคาร์เธจกำลังฉลองชัยชนะกันอย่างครึกครื้น คนของฮันนิบาลที่ถูกส่งไปขอกำลังเสริมจากคาร์เธจก็กลับมาพร้อมกับข่าวไม่ค่อยดีของกองทัพ คือไม่ได้รับกำลังเสริมตามที่ขอ และข่าวไม่ค่อยดีของฮันนิบาลกับซิลเวีย คือ Danila ภรรยาของฮันนิบาล กับลูกชาย ได้ตามมาพบฮันนิบาลด้วย แม้ฮันนิบาลจะดีใจที่ได้พบลูกชายแต่ก็ตำหนิดานิลาคล้ายกับว่าเขาได้เธอมาแบบไม่เต็มใจ และวิ่งออกไปตามซิลเวียที่หนีออกไปแล้ว แต่ไม่ทัน นอกจากซิลเวียจะไม่ฟังฮันนิบาลแล้ว เธอยังน้อยใจขนาดยอมหนีไปกับทหารโรมันเพื่อไปรับโทษประหาร ปล่อยให้ฮันนิบาลบัญชาการรบต่อไปท่ามกลางความผิดหวัง เรื่องจบลงโดยไม่ได้กล่าวถึงชะตากรรมของฮันนิบาลในประวัติศาสตร์ตอนต่อไปแต่อย่างใด
ดานิลาภรรยาฮันนิบาลพาลูกชายมาในขณะที่ความรักระหว่างฮันนิบาลกับซิลเวียกำลังหวานชื่น
ข้อสังเกตส่วนตัวของผม
- ช่วงแรก การข้ามเทือกเขาแอลป์ บรรยากาศการอภิปรายในสภาโรมันอาจทำให้เรารู้สึกว่าการมาของฮันนิบาลมีอันตรายต่อโรมมาก แต่ความสำคัญของการยกทัพข้ามเขาแอลป์อยู่ที่การทำในสิ่งที่ชาวโรมันคาดไม่ถึง คือกว่าจะรู้ก็ข้ามาเรียบร้อยแล้ว หากกรุงโรมรู้เรื่องนี้แต่แรกอย่างในหนังก็น่าจะส่งทัพใหญ่ไปสกัดที่เชิงเขาแล้ว ฉากกองทัพคาร์เธจข้ามเขาแอลป์ท่ามกลางหิมะนั้น ทำได้ดีมาก แต่เมื่อข้ามเขามาแล้ว ฮันนิบาลเสียกำลังคนไปกว่าครึ่ง คือจะถึงสองหมื่นหรือเปล่าก็ไม่รู้ ตามประวัติศาสตร์เขาจึงต้องหาพันธมิตรจากชนพื้นเมืองที่เป็นศัตรูกับโรม ซึ่งไม่มีกล่าวถึงในภาพยนตร์
- ช้างในกองทัพคาร์เธจจริงๆ นั้น เป็นช้างอาฟริกา แต่ช้างในภาพยนตร์เป็นช้างเอเชีย ผมยังหาข้อมูลไม่ได้ว่าเป็นช้างพี่ไทยเราเองหรือช้างที่ไหน ก็ต้องเห็นใจผู้สร้างว่าช้างอาฟริกามันไม่ได้เชื่องเหมือนอย่างช้างเอเชียเรา แม้กระนั้นในฉากที่บรรดาช้างเหล่านี้ออกศึกก็ไม่ค่อยจะดุเดือดสมจริงเท่าไหร่ ก็ต้องเห็นใจอีกเหมือนกันว่า ณ เวลาที่สร้างนั้น เทคนิคต่างๆ ในการถ่ายทำยังไม่ก้าวหน้ามากนัก ทำอะไรก็ต้องคำนึงถึงความปลอดภัยผู้แสดงไว้ก่อน อย่างไรก็ตาม การอ้างว่าช้างเป็นเหตุให้กองทัพคาร์เธจได้รับชัยชนะอาจจะไม่เป็นเหตุผลที่เพียงพอ
- ฉากการรบที่ Cannae เป็นไฮไลท์สำคัญของเรื่องนี้ เป็นฉากใหญ่ที่ใช้จำนวนคนมากสมจริง และให้รายละเอียดทางยุทธวิธีที่น่าศึกษามากเช่นกัน
- เรื่องของซิลเวียนั้นเป็นการแต่งเติมขึ้นมาอย่างแน่นอน และเป็นเหตุหนึ่งที่ทำให้เรื่องการหาพันธมิตรของฮันนิบาลต้องหายไปด้วย แต่ภาพยนตร์ก็ไม่ได้ระบุว่าเธอจะเป็นต้นเหตุของการที่ฮันนิบาลไม่ยอมยกทัพเข้ากรุงโรม คงกล่าวถึงแต่เรื่องที่ฮันนิบาลส่งคนไปขอกำลังเสริมจากอาณาจักรคาร์เธจและการเรียกให้น้องชายชื่อฮัสดูบาลนำทัพมาช่วย แต่ฮัสดูบาลถูกฆ่าตายเสียก่อน หากจะถือว่าภาพยนตร์อิงประวัติศาสตร์ไม่จำเป็นต้องยึดตามประวัติศาสตร์มากนัก ก็ถือว่าผู้เขียนบทประสบความสำเร็จในการนำโครงเรื่องแบบรักสามเส้าสองชั้นมาใช้ในภาพยนตร์ คือ ช่วงแรกเป็นรักสามเส้าระหว่าง ฮันนิบาล-ซิลเวีย-ควินทิเลียส โดยที่ "มีเมียแล้วไม่บอก" แล้วพลิกกลับมาเป็น ฮันนิบาล-ซิลเวีย-ดานิลา ในแบบ "เมียมีเมียพี่ต้องมา(ทั้งที่ไม่อยากให้มา)" จนซิลเวียต้องพบจุดจบ
- ภาพยนตร์ไม่ได้กล่าวถึงบทบาทของผู้พิชิตฮันนิบาลตามประวัติศาสตร์คือสกิปิโอเลย
แม้ความเห็นบางส่วนจะมาจากข้อมูลที่ได้ดูมาก่อนในเวอร์ชันของ BBC แต่ก็ขอให้เข้าใจว่า ภาพยนตร์ประวัติศาสตร์รุ่นใหม่ (เวอร์ชัน BBC) กับภาพยนตร์อิงประวัติศาสตร์รุ่นเก่าเรื่องนี้ย่อมมีความแตกต่างกันอย่างมากมาย โดยผู้สร้างแต่ละเวอร์ชันก็ได้ใช้ความพยายามตามความสามารถของตนอย่างเต็มที่แล้ว ขอสรุปสั้นๆ ว่า ควรดูเวอร์ชันนี้เพื่อความสนุก แล้วดูเวอร์ชันของ BBC เพื่อความรู้ก็แล้วกันครับ
เนื่องจากบทความนี้เป็นลิขสิทธิ์อัน ชอบธรรมของผู้เขียน และอาจะมีการปรับปรุงแก้ไขข้อมูลบ้างตามความเหมาะสม ในการนำบทความไปเผยแพร่ในเว็บไซต์อื่นๆ จึงขอความร่วมมือให้ใช้วิธีการคัดลอกเฉพาะ Link หรือ URL Address แทนการคัดลอกบทความทั้งหมด หากมีการคัดลอกไปในลักษณะแอบอ้างเป็นผู้เขียน หรือมีเจตนาอื่นใดที่อาจก่อให้เกิดผลเสียต่อทางเว็บ iseehistory.com แล้ว จะดำเนินการขั้นเด็ดขาดตามกฎหมาย
ชื่อเรื่องภาษาอิตาเลียน : Annibale
ชื่อภาษาอังกฤษ : Hannibal
ชื่อภาษาไทย : แผนพิฆาตกรุงโรม
ผู้สร้าง : Ottavio Poggi
ผู้กำกำกับ : Carlo Ludovico Bragaglia, Edgar G. Ulmer
ผู้เขียนบท : Mortimer Braus, Sandro Continenza
ผู้แสดง :
- Victor Mature ... Hannibal
- Gabriele Ferzetti ... Fabius Maximus
- Rita Gam ... Sylvia
- Milly Vitale ... Danila
- Rik Battaglia ... Hasdrubal
- Franco Silva ... Maharbal
- Terence Hill ... Quintilius
- Mirko Ellis ... Mago
- Andrea Aureli ... Varro
ควรอ่านเพิ่มเติม
กระทู้ที่เกี่ยวข้อง
เรียนเชิญสมาชิกร่วมแสดงความคิดเห็นที่ด้านล่างสุดของหน้าเว็บ (ต้องสมัครและ Login ก่อน) ผู้ชมทั่วไปหรือสมาชิกที่ต้องการโพสต์รูป เชิญร่วมแสดงความเห็นได้ที่เว็บบอร์ด "คุยกันหลังฉาก" ในกระทู้ที่มีอยู่แล้ว หรือ สร้างกระทู้ใหม่ (คลิกที่นี่) ครับ
หากเป็นสมาชิก Facebook แสดงความเห็นได้ในฟอร์มข้างล่างนี้ครับ
ทางเว็บไม่มีนโยบายนำภาพยนตร์ฉบับ เต็มมาให้ดูออนไลน์หรือให้ดาวน์โหลดเนื่องจากเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์และไม่ มีพื้นที่สำหรับเก็บไฟล์ภาพยนตร์
