ผมชอบภาพยต์เรื่องี้เป็นการส่วนตัวพอสมควรอะนะครับ เพราะส่วนใหญ่มักจะมีแต่หนังที่สร้างขึ้นมาโดยเข้าข้างหรอว่าบอกเล่าเรื่องราวของฝ่ายที่ชนะซึ่งไม่ค่อยมีใครทำหนังที่บอกเล่าถึงความเป็นไปของฝ่ายที่แพ้บ้างเลย ซึ่งพวกเขาก็เป็นคนเหมือนๆกัน  แต่ก็ยังสงสัยเหมือนกันว่า จักรพรรดิ์มาแนวหน้าเพื่อมอบเหรียญกล้าหาญให้ด้วยตัวเองเลยหรอ? แล้วก็ดันมอบให้คนที่ไม่น่าจะได้ แทนที่ทหารหาญที่สู้จริงๆกลับไม่ได้ อันนี้ผมว่าคนเขียนบทเขาคงคล้ายกะบอกเป็นนัยๆ ว่าระบบเส้นสายในเยอรมันสมัยนั้นมันรุนแรงหรือเปล่านะ  แบบว่าใครไม่ใช่พวกของตัวก็ไม่มีวันได้ดี ส่วนใครมีพวกดีก็ก้าวหน้า กันเป็นแถวๆ  อันนี้ผมก็งงเหมือกัน แต่ที่ผมสังเกตอีกอย่างคือ หมวกของทหารเยอรมันนะครับ ตอนแรกๆนี่ทำออกมามียอดแหลมๆบนหัวด้วย ไปๆมากๆท้ายๆเรื่องกลับกลายเป็นแบบทหารเยอรมันใน WWIIซะง้าน แต่ผมว่ามันจะต้องมีเหตุผลแน่ๆเลยที่เป็นไปเป็นแบบนั้นน่ะ

เรื่องการเสด็จมาแนวหน้าของจักรพรรดิ์เยอรมันนั้นไม่มีในหนังสือครับ  ผู้สร้างแต่งเติมขึ้นมาคงจะด้วยเหตุทำนองเดียวกับที่คุณสันนิษฐาน

ส่วนการเปลี่ยนหมวกทหารของกองทัพเยอรมันนั้นเป็นตามความจริงในประวัติศาสตร์ครับ  แต่ผมยังไม่มีเวลาได้ค้นคว้าหาเหตุผลชัดๆ  จำได้เพียงคร่าวๆ ว่าทหารแทบจะทุกชาติได้เปลี่ยนหมวกจากหมวกผ้าธรรมดา หรือหมวกโลหะที่อาจจะเน้นแต่ความสวยงาม มาเป็นหมวกเหล็กที่จะสามารถป้องกันศีรษะจากสะเก็ดระเบิด  โดยเฉพาะลูกปืนใหญ่ชนิดที่มันแตกสะเก็ดกลางอากาศครับ

 เคยอ่านบทความหลายอย่างของหนังเรื่องนี้ แนะนำการดูเรื่องนี้ว่าอย่าดูเป็นหนังสงคราม จะทำให้เข้าใจจุดประสงค์ของผู้แต่งผิด ได้มีการจัดให้เป็นหนังต่อต้านสงครามมากกว่า  เพราะผู้ที่ได้อ่านหนังสือจบแล้วถึงกลับน้ำตาหนองหน้า รังเกียจสงครามไปเลย เพราะการดำเนินเรื่อง คือ ชีวิตเด้กที่เพิ่งจะวัยรุ่น แล้วโดนดึงให้ไปอยู่ในสงครามที่พวกเขาไม่มีวันเข้าใจ จนไม่อยากเข้าใจอีกแล้ว พวกเขาสูญเสียทุกอย่าง ยิ่งตอนที่พอลได้กลับบ้าน พอลรู้สึกบ้านไม่ช่ายบ้านที่เขาจะอาศัยอยู่ได้แล้ว พอลได้แต่ทำเป็นยิ้ม เพราะดีใจได้กลับบ้านเท่านั้นเอง นอกนั้นเขาไม่อยากตอบอะไรเลย เพราะไม่รู้จะอธิบาย หรืออยากจะรับรู้อะไรแล้ว ยิ่งตอนที่นั่งร่วมโต๊ะกับคนแก่ที่เรียกเขาเหมือนวีรบุรุษพูดคุย เรื่องที่คนแก่เหล่านั้นไม่รุ้เลยว่าแนวหน้ามันบ้าบอสิ้นดี หนังเรื่องนี้ไม่จำเป็นต้องมีนายทหารอะไรหรอก เพราะหนังเน้นที่ความรู้สึกของคนระดับล่างที่ต้องไปรบ เป็นแค่ชีวิตมดที่ออกไปตาย ใครเล่าจะเข้าใจ มีเพียงคนที่ร่วมรบเท่านั้นที่เข้าใจ จึงมีฉากที่พอลได้กลับไปในสนามเพลาะ แล้วดีใจที่เจอแคท แต่แคทกลับบอว่ากลับมาทำไม (แคทพูดไม่ตรงกับใจ)

หนังเรื่องนี้ได้ดุครั้งแรก ช่อง7 ตอนนั้นเด็กมาก เลยไม่เข้าใจ พอได้อ่านบทความว่า เป็นหนังต่อต้านสงคราม เลยกลับมาทำความเข้าใจหนังเรื่องนี้ใหม่ แถมในประวัติศาสตร์โจเซฟ เกบเบิลส์ เจ้ากรมโฆษณาชวนเชื่อได้สั่งให้เผาทำลาย สั่งห้ามพิมพ์ ห้ามประชาชนอ่าน เพราะเยอรมันกำลังจะเริ่มแผนทำสงครามแล้ว หนังสือเรื่องนี้ ทำให้คนสลดใจ เกลียดสงคราม เป็นภัยต่อรัฐบาลนาซี

ดังนั้นการดำเนินเรื่อง จึงมุ่งเน้นไปที่ชีวิตพลทหาร ที่ต้องใช้ชีวิตในแนวหน้า นายทหารไม่ต้องมาก็ได้ เพราะเขาบรรยายว่า เราทำการรบกันเอง เขามาตีเรา พอเขาเสียท่าเราก็ตามตี ถ้าเราเสียท่าเขาก็รุกไล่เราคืน พอไม่รบก็นั่งหลบปืนใหญ่ ฉากที่ทำให้ผมรู้สึกจำไปจนตาย น้ำตาซึมเลย คือตอนที่พอลและเพื่อนเขาได้รับบาดเจ็บแล้วแคทพยายามลากสองคนนั้นหาที่ปลอดภัย โดยคนทั้ง2กอดแคทแน่น มือดึงเสื้อแคทกำจนแน่น สีหน้าเหมือนลูกที่กำลังหวาดกลัวแล้วกอดพ่ออย่างไม่ยอมปล่อย แคทเองพยายามลากไปอย่างม่รู้เลยว่า2คนนั้นหนักขนาดไหน ใครเล่าจะเข้าใจความรู้สึก เพราะมันบรรยายให้เข้าใจไม่ได้

ผมเลยมาเข้าใจหนังเรื่องนี้มากสุดตอนที่ไปเข้าร่วมชุมนุมขับไล่รัฐบาล ต้องนอนบนถนน ร้อน ยุงกัด ไม่ได้อาบน้ำหลายวัน ถึงผมจะเป็นการ์ดอาสา แต่ไม่ได้ไปลุยไหน เวลามีเรื่องพวกหนุ่ม ผุ้ใหญ่ๆไปลุยกัน เพราะคนที่เป็นการ์ดจริงๆขอไว้ว่า ไม่ควรออกจากที่ตั้ง ในที่ตั้งมีแต่ผุ้หญิง คนแก่ ถ้าทหารมาสลาย คงไม่มีคนสกัดไว้ แล้วกลับกลายเป็นว่าการ์ดอาสาที่เหลืออยุ่กลับเป็นเด็กไร้ประสบการณื เกิดเรื่องอะไรมองซ้ายขวา ตัดสินใจไม่ได้ ตัวซ่าอ้างคนของแกนนำ ก็มาออกคำสังทับกันไปมา เอาเข้าจริงเดินหนีปัญหา สุดท้ายการ์ดเด็กต้องตัดสินใจกันเอาเอง มาเพราะอุดมการณ์ แต่ก็มาเจอเรื่องงี่เง่า ผมเองกลับต้องมาทำอาหารช่วยหิ้วน้ำให้แม่ครัวทำอาหารแจก เจอน้าคนนึงที่มาร่วม กลางวันทำงานบิรษัทหัวค่ำพวกลุกน้องที่มีอุดมการณ์เดียวกันมาช่วยทำอาหาร ออกเงินซื้อของอีกต่างหาก เขาถามผมว่า "ถ้าวันนี้เราชนะ แกนนำจะจำเราไหมว่ามีเราช่วยพวกเขา ถ้าเราแพ้โดนจับ แกนนำจะมาช่วยเราไหม พวกเราจะได้อะไรจากผลครั้งนี้ สุดท้ายพวกแกนนำหรือรัฐบาลก้ได้ดีไป" ผมตอบเขาไม่ได้ แต่ในใจก็อยากถามเขาว่าแล้วน้าคิดยังไงกับคำถามที่ถามผม ทุกววันนี้ผมเกลียดรัฐบาล และแกนนำตัวปลอม ที่หวังผลจากการชุมนุม โดยตัวเองอยู่สบาย ได้หน้าไป ถ้าชนะก็จะได้กลับมาเป็น สส.ฝ่ายรัฐบาลอีกครั้ง เห็นแล้วเซ็ง

ซึ่งก้เหมือนกับหนังเรื่องนี้ทำไปได้อะไร จักรพรรดิ์มาแนวหน้าเพื่อมอบเหรียญกล้าหาญให้Himmelstoss ครูฝึก ที่แท้คือจอมขี้ขลาด เพียงเพราะเขาได้รู้จักคนใหญ่คนโต ไอพวกเราก็แค่พลทหารทำดี ใครจะเห็นนอกจากพลทหารที่ร่วมรบมาเท่านัน้  พอบาดเจ็บก้คิดง่ายนะตัดขาทิ้ง ไม่รักษา  อีกคนยังไม่ตาย แค่คนเหมือนใกล้จะตาย กลับพาเขาออกไปทำเหมือนเขาตายแล้ว  นี่เหรอการตอบแทนของผู้เสียสละเพื่อชาติ ดูหนังแล้วหดหุ่ใจชมัด เข้าใจหนังเรื่องนี้เลย