ในเรื่องการศึกสงคราม บทบาทหลักจะไปตกอยู่กับผู้ชายที่เป็นทหารรบราฆ่าฟันกันเป็นส่วนใหญ่ ส่วนผู้หญิงนั้น  บทบาทที่ดีหน่อยคือการเป็นคู่รักของผู้ที่จะไปออกศึกให้ได้ร่ำลากันหรือแง่งอนกันบ้าง รองลงมาก็เป็นเรื่องการปรนนิบัติรับใช้หรือเริงระบำให้ความสำราญแก่ผู้มีอำนาจ ที่แย่ที่สุดในฐานะประชาชนพลเมืองที่ต้องรับภัยสงครามจากฉุกคร่าข่มขืนของทหารฝ่ายตรงข้ามที่มารุกราน นานๆ ทีถึงจะได้เห็นบทบาทผู้หญิงที่มีส่วนในการบริหารประเทศ หรือการร่วมออกรบ

สำหรับเรื่องราวของเจงกิสข่าน ผู้ยิ่งใหญ่แห่งมองโกล ทั้งในประวัติศาสตร์และในภาพยนตร์ ก็จะเห็นบทบาทของผู้หญิงในทำนองนี้แทบจะครบถ้วน

เจงกิสข่านเวอร์ชันที่ผมเขียนแนะนำไปแล้วมีดังนี้

1. Mongol แต่งประวัติศาสตร์ใหม่กันอีกแล้ว!
2. Genghis Khan เวอร์ชันญี่ปุ่น : สงคราม กับ ผู้หญิง และ ครอบครัว
3. Genghis Khan BBC "จอมโหด" หรือ "ผู้พิชิต"

บทบาทผู้หญิงในฐานะผู้ถูกกระทำ เริ่มจากมารดาของเจงกิสข่านเอง ที่จริงแล้วเธอเป็นเจ้าสาวของหัวหน้าเผ่าเมอร์คิต (หรือเมอร์กิต/เบี้ยฉี/เมี่ยฉี) แต่ถูกเยซูไก บิดาของเตมูจินหรือเจงกิสข่านแย่งชิงตัวมา จนเป็นข้อครหาว่า เตมูจินนั้นอาจเป็นลูกติดท้องมาจากผ่าเมอร์คิตก็ได้ ผลกรรมของคนรุ่นพ่อ-แม่ ได้ตกมาสู่รุ่นลูก เมื่อถึงวันแต่งงานของเตมูจิน บอร์เตผู้เป็นเจ้าสาวก็ต้องถูกหัวหน้าเผ่าเมอร์คิตสามีเก่าของแม่มาแย่งชิงตัวไประยะหนึ่ง เดือดร้อนถึงจามูคาและข่านโตกริลต้องนำสมัครพรรคพวกมาช่วยเตมูจินชิงตัวบอร์เตกลับคืน

เรื่องของบอร์เตนั้น ในภาพยนตร์เรื่อง Mongol ยังได้แต่งเรื่องเกินเลยไปว่า เตมูจินได้เคยถูกจับไปขายเป็นทาสที่อาณาจักรตังกุทหรือซีเซี่ย ทำให้เธอต้องเอาตัวเข้าแลกโดยยอมเป็นภรรยาของพ่อค้ารายหนึ่งเพื่อตามไปช่วยเตมูจินออกมา ซึ่งไม่ปรากฏในภาพยนตร์เกี่ยวกับเจงกิสข่านเวอร์ชันอื่น รวมทั้งในประวัติศาสตร์เท่าที่ผมพอจะหาอ่านได้

ปัญหาจากมารดาและภรรยาดังที่กล่าว น่าจะทำให้เตมูจินหรือเจงกิสข่านในเวลาต่อมาเป็นผู้ที่เห็นอกเห็นใจสตรีผู้ต้องรับกรรมจากสงครามและความขัดแย้งต่างๆ แต่ความจริงจะเป็นอย่างที่เราคาดหวังหรือเปล่า?

ในภาพยนตร์เจงกิสข่านเวอร์ชันญี่ปุ่น (ซึ่งจบลงแค่ตอนที่มองโกลเริ่มรุกรานจีน) ได้นำปัญหาของแม่เตมูจินและบอร์เตมานำเสนอในแนวดรามาอย่างน่าสนใจ ซ้ำยังได้เพิ่มตัวละครนักรบหญิงจากเผ่าตาร์ตาที่เตมูจินรับเข้ามาร่วมรบด้วย (ซึ่งไม่น่าจะจริงอีกนั่นแหละ) แต่โดยทั่วไปภาพลักษณ์ของเจงกิสข่านจากมุมมองของประเทศที่เคยถูกมองโกลรุกรานย่อมเป็นไปในทางลบอยู่แล้ว รวมถึงการที่ทหารมองโกลฉุดคร่าข่มขืนสตรีในดินแดนที่พิชิตได้เหล่านั้น ในสารคดีของบีบีซีกล่าวว่าเจงกิสข่านชอบที่จะ "สนุก" กับผู้หญิงของชนชั้นสูงของจีน และกล่าวถึงขนาดว่าคนในโลกยุคปัจจุบันนี้มีจำนวนไม่น้อยที่อาจสืบบรรพบุรุษไปได้จนถึงท่านเจงกิสข่านเลยทีเดียว

ภาพยนตร์เจงกิสข่านอีกเวอร์ชันที่ผมมีแต่ยังไม่ได้เขียนแนะนำ ซึ่งยังไม่ทราบแน่ว่าผู้สร้างเป็นจีนและ/หรือมองโกล จะเห็นบทบาทของผู้หญิงมองโกลยุคนั้นในฐานะนางรำและนางสนมกำนัลต่างๆ ส่วนเวอร์ชันภาพยนตร์ซีรีส์ที่พึ่งฉายทางสถานีไทยพีบีเอสจบไปเมื่อเดือนกรกฎาคม 2551 ที่ผ่านมา ตอนต้นๆ เรื่องผมไม่ได้ดูเนื่องจากนอนดึกติดต่อกันมาตั้งแต่ตอนฉายสามก๊กและจิ๋นซีฮ่องเต้ มาตอนหลังพอได้ดูตอนที่ท่านเจงเริ่มมีอายุมากและบุกไปพิชิตในหลายดินแดนแล้ว ปรากฏว่าในช่วงนั้นไปจนถึงวาระสุดท้ายของชีวิตท่านก็ยังมีอีหนู เอ๊ย! พระสนมสาวๆ หน้าตาจุ๋มจิ๋มอยู่ตั้ง 2-3 คน เป็นอย่างน้อย

ไม่ทราบคนดูหนุ่มๆ จะคิดอย่างไรกันบ้าง? ลองดูคำพูดของน้องผู้หญิงคนหนึ่งในชุมชนบ้านเล็ก (www.banlek.com) ดูสักนิดนะครับ หลังจากที่ผมได้นำเกร็ดประวัติศาสตร์บางส่วนของเจงกิสข่านไปเขียนที่ "บ้านเล็ก" ในวันที่ 2 กรกฎาคม 2551 เธอได้มาคอมเมนต์ที่ "บ้าน" ของผมว่า

"เมื่อคืนดูเจงกิสข่าน ติดใจเลย นอนดึกจนได้ ดีจังที่พี่เอาเวอร์ชั่นญี่ปุ่นมาหั้ยดูด้วย"

ผ่านไปหลายวัน พอทราบว่า "เจงกิสข่าน" กำลังจะจบลงในวันที่ 23 กรกฎาคม 2551 ผมจึงได้ส่งเมสเสจไปบอกเธอเรื่องนี้ เธอตอบกลับมาว่า

"อุ้ย คืนนี้เจงกิสข่านตอนจบแล้วเหรอเนี่ยเร็วจังเลย แบบว่าดูบ้างอ่ะค้า ก็เลยไม่ค่อยต่อเนื่องซักเท่าไหร่ แต่เมือคืนเห็นท่านเจงนั่งคุยกับผู้หญิงบนเตียงด้วย แว๊บๆๆอ่ะค้า"

ขณะที่เขียนเรื่องนี้พอดีกำลังดู "ซุนหวู่" อยู่ด้วย เห็นมีโฆษณาแทรกว่า ไทยพีบีเอสจะนำสารคดีเจงกิสข่านอีกเวอร์ชันหนึ่งมาฉายด้วย ไม่ทราบเวอร์ชันนี้จะเห็นท่านเจงนั่งคุยกับสาวบนเตียงอีกหรือเปล่า?

หมายเหตุ : เปิดให้แสดงความคิดเห็นเฉพาะสมาชิกเว็บไซต์ที่ด้านล่างสุด หรือสมาชิก Facebook แสดงความเห็นได้ในกรอบข้างล่างนี้ครับ