ในภาพยนตร์ยุคโบราณหลายๆ เรื่อง ก็ย่อมจะมีฉากการยิงปืนใหญ่ให้เห็นกันมาไม่น้อย แต่โดยส่วนใหญ่จะเน้นไปที่อานุภาพของปืนที่ทั้งเสียงดัง ควันโขมง ยิงแล้วทำลายเป้าหมายได้อย่างน่ากลัว บางเรื่องโหดๆ หน่อยก็จะได้เห็นเหยื่อกระสุนปืนใหญ่ที่โดนแล้วหัวขาดตัวขาดอะไรประมาณนั้น  แต่ในส่วนกรรมวิธีการยิงจริงๆ นั้น เรามักจะได้เห็นกันเพียงแค่การบรรจุลูกปืน แล้วทหารก็เอาไม้ไปกระทุ้งๆ ลำกล้องแล้วก็ยิง  จะว่ายากก็ไม่ใช่จะว่าง่ายก็ไม่เชิง

เมื่อเร็วๆ นี้ มีผู้ชมเว็บท่านหนึ่งได้สอบถามเกี่ยวกับภาพยนตร์เรื่อง 1612 ที่ในเมืองไทยอุตส่าเติมสร้อยให้เขาไปอีกว่า "รอยเลือดข้าแผ่นดินจารึก" เรื่องราวเกี่ยวกับประวัติศาสตร์รัสเซียช่วงที่สิ้นสุดราชวงศ์ Rurik แล้วบัลลังก์รัสเซียว่างลงจนเกิดการจลาจลในประเทศ ทางฝ่ายโปแลนด์ศัตรูเก่าก็เข้ามาฉวยโอกาสโดยมีคริสตจักรให้ท้าย เมื่อตอนที่เขาตั้งกระทู้ถามนั้นผมยังไม่ได้ชมภาพยนตร์เรื่องนี้ ก็ตอบไปเท่าที่ความรู้เก่าจะพอมี จนกระทั่งเมื่อวันเสาร์ที่ 18 กรกฎาคม 2552 ที่ผ่านมา จึงได้มีโอกาสชมภาพยนตร์เรื่องนี้ในเวอร์ชัน DVD เรื่องราวของภาพยนตร์ตลอดจนข้อมูลประกอบนั้น  คงต้องผมหรือผู้ร่วมเขียนบทความท่านใดท่านหนึ่งเขียนแบบไม่มีกำหนด แต่เกร็ดส่วนหนึ่งที่ผมจะนำมาคุยในวันนี้ มาจากฉากที่เพื่อนพระเอกอธิบายการยิงปืนใหญ่ให้พระเอกฟัง กับในฉากที่มีการยิงปืนใหญ่จริง  ซึ่งมีขั้นตอนต่างกับตอนอธิบายนิดหน่อย

โดยสรุปคือ ในการยิงปืนใหญ่ของยุคนั้น มีขั้นตอนทำนองนี้ครับ

การบรรจุดินปืนและกระสุน

1. ทำความสะอาดกระบอกปืนด้วยไม้กระทุ้ง (Clean the barrel with a rod.)

 

2. ใส่ถุงดินปืนทางปากกระบอกปืน (insert the powder bag) แล้วกระทุ้งด้วยแรงพอประมาณ (and compress it, not too weak, not too firm)

 

3. บรรจุลูกปืนทางปากกระบอก (Roll the ball in)

 

4. ใส่เชื้อประทุคล้ายๆ ฟางหญ้าตามเข้าไป ตรงนี้ยังไม่ค่อยแน่ใจว่าใส่เข้าไปทำไม

การยิง

5. ใช้เครื่องมือวัดมุมจนได้มุมทิศและมุมสูงตามต้องการ ตรงนี้ไม่มีในฉากที่เพื่อนพระเอกอธิบาย แต่มามีเพิ่มในตอนยิงจริง

 

6. เมื่อพร้อมจะยิง ใช้เหล็กแหลมเจาะถุงดินปืนทางช่องท้ายปืน

 

7. เทดินปืนที่ช่องท้ายปืนเล็กน้อย

 

8. จุดไฟที่ช่องท้ายปืน แล้วดินปืนก็จะระเบิดส่งลูกปืนออกจากลำกล้องไปสู่เป้าหมาย

ประเด็นที่ตัวผมเองพึ่งรู้เป็นครั้งแรกคือการที่เขาได้บรรจุดินปืนใส่ถุงเตรียมไว้แล้วสำหรับการยิงแต่ละครั้ง พลปืนจึงไม่ต้องมากะเอาเองว่าจะใช้ดินปืนในลำกล้องเท่าไหร่ แล้วตอนจะยิงจึงใช้เหล็กแหลมเจาะถุงนี้ แล้วเทดินปืนเพิ่มลงในรูเล็กน้อยเพื่อจุดไฟ เรื่องถุงดินปืนนี้ ในบทพากย์ภาษาไทยได้แสดงความเชยออกมา โดยแปล Powder Bag ว่า "ถุงแป้ง" ถ้าเป็นแป้งจริงๆ จะยิงออกได้ยังไง?

น่าสังเกตด้วยนะครับว่าในยุคนั้น ก็ไล่เรี่ยกับยุคกรุงศรีอยุธยานั้นเอง ในการรบระหว่างรัสเซียกับโปแลนด์นั้น ได้มีการใช้ทหารรับจ้างชาวสเปนมาทำหน้าที่พลปืนทั้งปืนใหญ่และปืนไฟด้วย เช่นเดียวกับการรบระหว่างอยุธยากับหงสาวดีที่ใช้ทหารโปรตุเกสนั้นเอง

ดูการยิงปืนใหญ่ในหนังเรื่อง 1612 แล้ว นอกจากจะนึกถึงฉากยิงปืนใหญ่ในหนังพระนเรศวรฯ ทั้งสองภาคแล้ว ยังนึกถึงเรื่อง "จงอางผยอง" ที่พึ่งเขียนแนะนำไปเมื่อไม่นาน ที่พระเอกฝ่ายจีนในเรื่องนั้นได้จับปืนใหญ่ของฝ่ายผู้ร้ายหันกลับไปทางค่ายของมันเองได้ โดยไม่ต้องเสียเวลาเล่าว่าพี่แกไปหัดยิงปืนใหญ่มาจากไหน ก็ว่ากันไปครับ ต่อไปใครจะสร้างหนังที่มีฉากการยิงปืนใหญ่แล้ว ลองศึกษาจากเรื่อง 1612 นี้ดูนะครับ

หมายเหตุ : เปิดให้แสดงความคิดเห็นเฉพาะสมาชิกเว็บไซต์ที่ด้านล่างสุด หรือสมาชิก Facebook แสดงความเห็นได้ในกรอบข้างล่างนี้ครับ